Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie 'slijtage' van het netvlies genoemd.
Er zijn twee vormen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie:
Droge maculadegeneratie ('droge' LMD)
Deze vorm van maculadegeneratie begint als kleine bleekgele afzettingen, ?drusen? genoemd, die zich ophopen in de macula (zie Figuur 3). Het optreden van deze drusen gaat samen met vermindering van het aantal kegeltjes in de macula, waardoor het zien zal verslechteren. Dit is een sluipend en zéér langzaam verlopend proces, waarbij het vele jaren kan duren, voordat het zien achteruit gaat. Gewoonlijk zijn beide ogen min of meer gelijktijdig aangedaan. Het is bij de droge LMD belangrijk dat in de gaten wordt gehouden of er vertekening gaat optreden in de beelden van de omgeving zoals bijvoorbeeld een bocht in een raamkozijn of regel van een schrift. Dit kan wijzen op het ontstaan van de ernstiger vorm van LMD, namelijk de 'natte' vorm.
Natte maculadegeneratie ('natte' LMD).
Bij natte LMD verloopt het proces van slechter gaan zien veel sneller dan bij de droge LMD. De natte LMD ontstaat als er zeer kleine nieuwe bloedvaatjes achter de macula gaan groeien. Omdat de wanden van deze bloedvaatjes aangetast zijn, lekt er bloedplasma wat aanleiding geeft tot een snelle en ernstige achteruitgang van het gezichtsvermogen (zie Figuur 4). Uiteindelijk ontstaat een litteken in de macula met verlies van het centrale zien. Natte LMD treedt vrijwel alleen op bij mensen die al droge LMD hebben. Het andere oog kan nog lange tijd redelijk goed blijven. Toch moet erop worden gerekend, dat vroeg of laat beide ogen kunnen worden getroffen.
Symptomen
Maculadegeneratie is een verzamelnaam voor vele aandoeningen. Het is dan ook niet vreemd dat MD zich niet bij iedereen op dezelfde manier uit. Sommige mensen zien een wazige of donkere vlek, die overal zit waar je naar kijkt. Bij anderen openbaart MD zich door vervormingen van het beeld. Ook het verloop van MD kan verschillend zijn. In de meeste gevallen (de droge vorm) verloopt het proces langzaam.
Behandeling
De behandeling beperkt zich met name tot die van de natte vorm:
- Thermische lasertherapie. Bij de natte vorm kunnen de nieuwe bloedvaten gaan lekken. De vloeistofophoping onder het netvlies kan tot beschadiging leiden. Met de laser worden de bloedvaten verschrompeld, dit gaat echter gepaard met de vorming van littekenweefsel. Deze methode is daarom vooral geschikt voor het behandelen van bloedvaten (net) buiten de macula. Aanvankelijk kan de patiënt enige achteruitgang van het gezichtsvermogen ervaren, op de lange termijn vertraagt het voortschrijden van de aandoening.
- Fotodynamische therapie met verteporfine (Visudyne®). Verteporfine is een stof die na bestraling met laserlicht van een bepaalde golflengte in een giftige metaboliet wordt omgezet. De stof wordt in de arm ingespoten en hoopt zich na enige tijd op in de macula. De macula wordt van buitenaf, door het oog bestraald, en de bloedvaten worden aan elkaar "geplakt"/dicht geplakt. Het netvlies beschadigende effect van lekkende bloedvaten vermindert.
